در ایران پس از فتح اسلام خطاطی به شیوه نسخ وجود داشت.در پرتو حمایت ابوبکر بن سعد زنگی در فارس ،ده ها نسخه قرآن خطی بوجود آمد.در زمان حکومت ایلخانیان ،بدلیل نفوذ هنر چین و سلطه مغولها ،اوراق مذهب کتابها نخستین بار با نقشهای تزیینی زینت یافت.در زمان حکومت تیموریان در ایران ،خط و خوشنویسی به اوج کمال خود رسید.

آنچه که به عنوان شیوه ها یا قلمهای خوشنویسی ایرانی شناخته میشود بیشتر برای نوشتن کتابهای غیر مذهبی نظیر دیوان اشعار،قطعات ظریف هنری و یا برای مراسلات و مکاتبات اداری ابداع شده و بکار رفته است.این در حالی است که خط نزد اعراب و ترکان عثمانی بیشتر جنبه دینی و قدسی داشته است.هرچند آنان نیز برای امور منشی گری و غیر مذهبی قلمهایی را بیشتر بکار میبرند ،اما اوج هنرنمایی آنان-بر خلاف خوشنویسان ایرانی- در خط ثلث و نسخ و کتابت قرآن و احادیث قابل رویت است.

در ایران نیز برای امور مذهبی مانند کتابت قرآن یا احادیث و روایات و همچنین کتیبه نویسی مساجد و مدارس مذهبی بیشتر از خطوط ثلث و نسخ بهره میگرفتند که نزد اعراب رواج بیشتری دارد. هرچند ایرانیان در این قلمها نیز شیوه هایی مجزا و مختص به خود آفریده اند.

منابع:

کنکور هنر،حمید امامی ،امیر اسلامی،حسن محمودی،گویا ،ج 1 ،چ پنجم ،1379

تاریخ زبان فارسی ،دکتر محسن ابوالقاسمی ، سمت،1380

مقالات علمی دکتر ژاله آموزگار

www.nimrooz.net

www.wikipedia.org